Απαντήσεις σε ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που αφορούν την καθημερινή λειτουργία του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και, συγκεκριμένα, τη διαμόρφωση του νέου συγκοινωνιακού χάρτη της περιοχής για τα επόμενα είκοσι χρόνια, καλείται να δώσει η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης (ΜΑΜΘ) η οποία θα αρχίσει να εκπονείται το προσεχές διάστημα.
Η σύμβαση με τον ανάδοχο, την ADT ΩΜΕΓΑ, υπεγράφη ως γνωστόν τον Σεπτέμβριο και το διάστημα αυτό γίνονται οι προκαταρκτικές προετοιμασίες πριν να πιάσουν δουλειά οι περίπου εκατό ερευνητές οι οποίοι θα ξεχυθούν σε δρόμους, διασταυρώσεις, αστικά λεωφορεία, αλλά και σε σπίτια, προκειμένου να συλλέξουν τα αναγκαία στοιχεία. Η Voria.gr παρουσιάζει με κάθε λεπτομέρεια τους τρόπους καθώς και τα πεδία στα οποία θα γίνουν οι έρευνες οι οποίες πρόκειται να ξεκινήσουν την άνοιξη του 2021.
Η ΜΑΜΘ κρίθηκε απαραίτητη καθώς η τελευταία κυκλοφοριακή μελέτη βάσει της οποίας χαράχθηκε η βασική γραμμή του μετρό και η επέκταση προς Καλαμαριά, ολοκληρώθηκε το 2000. Η νέα μελέτη η οποία θα προσδιορίζει τις ανάγκες ζήτησης μετακινήσεων για την προσεχή εικοσαετία, είναι εκείνη που θα δείξει προς τα πού θα πρέπει να γίνουν, όταν θα γίνουν, οι επεκτάσεις του μετρό Θεσσαλονίκης, ποια άλλα μέσα δημόσιας συγκοινωνίας έχει ανάγκη η περιοχή, πώς θα συνδυάζονται μεταξύ τους τα μέσα μεταφοράς, εν ολίγοις, ποιος θα είναι ο νέος συγκοινωνιακός χάρτης για την περιοχή της Θεσσαλονίκης με ορίζοντα έως το 2040.
Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει το πολεοδομικό συγκρότημα και την περιαστική ζώνη, με πληθυσμό 991.847, βάσει της απογραφής του 2011, που αντιστοιχεί στο 89% του συνολικού πληθυσμού της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης. Η περιοχή εκτείνεται βόρεια μέχρι τους δήμους Ωραιοκάστρου και Λαγκαδά, δυτικά μέχρι το δήμο Δέλτα, ανατολικά περιλαμβάνει το δήμο Πυλαίας Χορτιάτη και νότια τους δήμους Θέρμης και Θερμαϊκού. Όλη αυτή η περιοχή χωρίζεται σε οκτώ τομείς και 315 κυκλοφοριακές ζώνες. Για τη διεξαγωγή της έρευνας θα υπάρξει στενή συνεργασία του αναδόχου με την Αττικό Μετρό, τον Οργανισμό Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης καθώς και με διάφορες υπηρεσίες (τροχαία κ.λπ.).
Α. Έρευνα στα νοικοκυριά
Αποσκοπεί στη συλλογή, επεξεργασία και αξιολόγηση δεδομένων σχετικών με τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά και τα χαρακτηριστικά των μετακινήσεων του πληθυσμού της περιοχής μελέτης, φθινόπωρο και άνοιξη. Θα γίνει με κατ’ οίκον συνεντεύξεις σε τυχαίο δείγμα νοικοκυριών. Οι συνεντεύξεις θα γίνονται από Τρίτη έως Σάββατο και θα καταγράφουν τις μετακινήσεις της προηγούμενης ημέρας. Από αυτήν θα προκύψουν στοιχεία για τον αριθμό των μετακινήσεων των μελών του νοικοκυριού, την ώρα και τη διάρκεια των μετακινήσεων, την προέλευση και τον προορισμό, το μεταφορικό μέσο και το σκοπό των μετακινήσεων.
Στην περιοχή μελέτης έχουν καταγραφεί περίπου 380.000 νοικοκυριά, συνεντεύξεις θα γίνουν σε 12.000 (3%).
Το ερωτηματολόγιο χωρίζεται σε τρία μέρη:
- Το πρώτο αφορά την ταυτότητα του νοικοκυριού, μέγεθος, εισόδημα, αριθμός απασχολούμενων μελών, μεταφορικά μέσα (ΙΧ, ποδήλατα, δίκυκλα κ.λπ.), χαρακτηριστικά κατοικίας κ.ο.κ.
- Το δεύτερο αφορά την ταυτότητα του κάθε μέλους, ηλικία, απασχόληση, εάν έχει δίπλωμα ή όχι (για τα ενήλικα μέλη)
- Το τρίτο μέρος αφορά το είδος των μετακινήσεων των μελών του νοικοκυριού.
Θα υπάρξει δημοσιότητα και ενημέρωση των νοικοκυριών που θα έχουν επιλεγεί για να συμμετάσχουν στην έρευνα, ακόμη και με κατ’ οίκον επίσκεψη και διανομή ενημερωτικού υλικού.
Β. Έρευνα δεδηλωμένης προτίμησης
Σκοπός είναι η συλλογή πληροφοριών για τις προτιμήσεις των μετακινούμενων σχετικά με τα χαρακτηριστικά των μετακινήσεων από τα οποία μπορεί να εκτιμηθεί το γενικευμένο κόστος των μετακινήσεων όπως ο χρόνος (ταξιδίου, αναμονής στις στάσεις, μετεπιβίβασης στα δημόσια μέσα μεταφοράς) και το κόστος. Η έρευνα θα γίνει την ίδια περίοδο με την έρευνα στα νοικοκυριά, θα αφορά μετακινούμενους ηλικίας άνω των 15 ετών και θα γίνει σε εργάσιμες ημέρες, εξαιρουμένων των αργιών.
Το δείγμα θα χωριστεί σε πέντε κατηγορίας, αναλόγως του εισοδήματος, της διαθεσιμότητας οχημάτων και του σκοπού μετακίνησης. Για κάθε κατηγορία θα συμπληρωθούν 100 ερωτηματολόγια, άρα θα απαιτηθούν συνολικά 500 πλήρεις συνεντεύξεις. Αυτές θα γίνονται σε νοικοκυριά, σε εμπορικά κέντρα, σε χώρους αναψυχής, σε σταθμούς/στάσεις αστικών λεωφορείων και σε περιοχές μετεπιβίβασης. Το 50% των συνεντεύξεων θα ληφθούν σε νοικοκυριά.
Στο ερωτηματολόγιο θα περιλαμβάνεται και δυνατότητα μετακίνησης με μετρό και τραμ. Θα περιλαμβάνει καταγραφή προσωπικών στοιχείων (εισόδημα, ηλικία, διαθεσιμότητα ιδιωτικών οχημάτων), εξεταζόμενη μετακίνηση (σκοπός, χρόνος μετακίνησης, μέσο μετακίνησης, είδος και κόστος κομίστρου, συχνότητα πραγματοποίησης μετακίνησης, αριθμός μετεπιβιβάσεων, προέλευση προορισμός, προσωπική μετακίνηση ή με συνοδεία άλλων προσώπων). Μετά το τέλος της συνέντευξης θα προσφέρεται στον ερωτώμενο και ένα αναμνηστικό δώρο!
Γ. Έρευνα στο κύριο οδικό δίκτυο
Θα γίνει με συνεντεύξεις σε εποχούμενους, στο κύριο οδικό δίκτυο. Συμπληρωματικά θα γίνουν και μετρήσεις κυκλοφοριακού φόρτου σε αυτούς τους δρόμους. Σκοπός αυτής της πτυχής της έρευνας είναι να προσδιοριστούν τα βασικά χαρακτηριστικά των μετακινήσεων. Θα γίνονται κι αυτές τις ίδιες ημέρες και ώρες με τις συνεντεύξεις στην έρευνα δεδηλωμένης προτίμησης.
Για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι απαραίτητη η προηγούμενη απογραφή του κύριου οδικού δικτύου της περιοχής μελέτης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία στην περιοχή μελέτης υπάρχουν 1.200 διασταυρώσεις (290 σηματοδοτούμενες και 910 προτεραιότητας) και 1.140 χιλιόμετρα δρόμων όλων των ειδών (λεωφόροι ελεύθερης και ταχείας κυκλοφορίας, κύριες και δευτερεύουσες οδικές αρτηρίες κ.λπ., εξαιρούνται οι εθνικές και επαρχιακές οδοί).
Θα γίνουν μετρήσεις κυκλοφοριακού φόρτου σε τουλάχιστον 100 σημεία του οδικού δικτύου και σε περίπου 130 κόμβους, επί δύο τυπικές εργάσιμες ημέρες, καθ’ όλο το 24ωρο. Θα γίνουν τρεις μετρήσεις σε τρεις διαφορετικές περιόδους στη διάρκεια της ημέρας (περίοδοι πρωινής και απογευματινής αιχμής και περίοδος εκτός αιχμής), διάρκειας περίπου δύο ωρών η κάθε μία. Οι μετρήσεις θα γίνονται με τη χρήση οχήματος στο οποίο θα επιβαίνουν δύο άτομα.
Δ. Έρευνα προέλευσης – προορισμού μετακινήσεων παρά την οδό
Η έρευνα θα γίνει σε 43 συγκεκριμένες θέσεις, όπου θα είναι δυνατή η προσωρινή στάσης τουλάχιστον τριών επιβατικών οχημάτων, σε σημεία με δυνατότητα επιβράδυνσης (π.χ. κοντά σε σηματοδότες). Σε καθένα από αυτά τα 43 σημεία θα συμπληρώνονται ερωτηματολόγια επί 12ωρο, από οδηγούς δικύκλων, ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων και ημιφορτηγών και από επιβάτες ταξί. Εξαιρούνται οι επιβάτες των αστικών και υπεραστικών λεωφορείων καθώς και οι οδηγοί ταξί και φορτηγών. Ο ελάχιστος αριθμός ερωτηματολογίων για καθένα από αυτά τα 43 σημεία είναι 1.200 ημερησίως. Οι ημέρες έρευνας εξαρτώνται από τον κυκλοφοριακό φόρτο του κάθε σημείου (1 ημέρα στο σημείο που καταγράφει έως 10.000 διελεύσεις, 2 ημέρες έως 25.000 διελεύσεις, τρεις ημέρες έως 40.000 και τέσσερις ημέρες από 40.000 διελεύσεις και άνω). Η έρευνα θα αφορά μόνο την κατεύθυνση εισόδου προς την πόλη, θα γίνεται μόνον τις καθημερινές (Δευτέρα έως Παρασκευή) και θα προϋποθέτει παρουσία αστυνομικού.
Παράλληλα με τις συνεντεύξεις και τις μετρήσεις κυκλοφοριακού φόρτου θα πραγματοποιούνται μετρήσεις σύνθεσης της κυκλοφορίας, ανά είδος οχήματος με κατεύθυνση προς την είσοδο της πόλης. Θα καταγράφονται οκτώ συγκεκριμένα είδη και συγκεκριμένα: δίκυκλα, επιβατικά ΙΧ, ταξί, ημιφορτηγά, λεωφορεία (αστικά, υπεραστικά), ειδικά λεωφορεία (τουριστικά, σχολικά κ.λπ.), φορτηγά διαξονικά και πολυαξονικά. Σε κάθε ερωτηματολόγιο θα συμπληρώνεται ο τύπος του οχήματος, ο αριθμός όσων επιβαίνουν σ’ αυτό, οι διευθύνσεις προέλευσης και προορισμού, ο σκοπός της μετακίνησης και ο τόπος κατοικίας.
Ε. Έρευνα μετακινήσεων στα δημόσια μέσα μεταφοράς
Χωρίζεται σε δύο μέρη:
- Ε1: Στην έρευνα μετακινήσεων στα αστικά λεωφορεία, με μετρήσεις επιβίβασης/αποβίβασης και σημειακές μετρήσεις επιβατικού φόρτου σε στάσεις λεωφορείων. Σκοπός είναι να καταγράψει τις επιβιβάσεις και αποβιβάσεις των επιβατών, τον αριθμό των μετακινούμενων επιβατών και την πληρότητα των λεωφορείων, το χρόνο και τη λειτουργική ταχύτητα των λεωφορείων καθώς και τις καθυστερήσεις στις στάσεις. Η έρευνα θα γίνεται σε καθημερινές ημέρες από ερευνητές οι οποίοι θα επιβαίνουν σε λεωφορεία.
Κάθε λεωφορειακή γραμμή θα μελετηθεί στη διάρκεια μιας ημέρας, θα χωριστεί σε έξι έως οκτώ περιόδους ώστε να καταγράφονται οι ώρες αιχμής αλλά και εκτός αιχμής. Στο δείγμα θα εξεταστούν οι γραμμές με περισσότερα από δέκα δρομολόγια ημερησίως και αναλόγως του πλήθους των δρομολογίων θα γίνουν από μία έως τρεις δειγματοληψίες ανά λεωφορειακή γραμμή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2018 από τις συνολικά 78 λεωφορειακές γραμμές, 9 έχουν λιγότερα από δέκα δρομολόγια και άρα είναι εκτός του πεδίου της έρευνας, 31 έχουν από 11 έως 50 δρομολόγια, 17 από 51 έως 100 και 21 γραμμές έχουν άνω των 100 δρομολογίων ημερησίως.
Ο αριθμός των ερευνητών σε κάθε λεωφορείο θα εξαρτάται από το είδος του οχήματος (από δύο έως τέσσερις), ώστε να υπάρχουν ερευνητές σε κάθε είσοδο επιβίβασης/αποβίβασης. Οι ερευνητές θα καταγράφουν τον αριθμό όσων επιβιβάζονται ή αποβιβάζονται ανά θύρα, το χρόνο παραμονής του οχήματος στη στάση καθώς και τον αριθμό των ακυρώσεων στα ακυρωτικά μηχανήματα.
Παράλληλα με τις μετρήσεις εντός των λεωφορείων, θα γίνονται και σημειακές μετρήσεις επιβατικού φόρτου σε συγκεκριμένες στάσεις από τις οποίες διέρχονται πολλές λεωφορειακές γραμμές.
- Ε2: Στην έρευνα μετακινήσεων στους επιβατικούς τερματικούς σταθμούς με συνεντεύξεις σε δείγμα επιβατών που εισέρχονται στην περιοχή μελέτης. Η έρευνα αυτή θα γίνει σε τέσσερις σταθμούς και συγκεκριμένα, στο αεροδρόμιο, στο νέο σιδηροδρομικό σταθμό, στον υπεραστικό σταθμό ΚΤΕΛ Μακεδονία και στον σταθμό των ΚΤΕΛ Χαλκιδικής. Στόχος είναι η καταγραφή των βασικών χαρακτηριστικών των εξωτερικών μετακινήσεων που εισέρχονται προς το πολεοδομικό συγκρότημα.
Θα γίνει με συνεντεύξεις σε δείγμα επιβατών, ίσο τουλάχιστον με το 30% των ημερήσιων αφίξεων σε κάθε τερματικό σταθμό. Στο ερωτηματολόγιο θα περιλαμβάνονται ερωτήσεις για τον τόπο προέλευσης, τόπο κατοικίας, διεύθυνση τελικού προορισμού, σκοπός μετακίνησης, μεταφορικό μέσο με το οποίο θα γίνει η μετακίνηση μετά τον τερματικό σταθμό προς την πόλη.
Η φάση Β’ και το νέο συγκοινωνιακό μοντέλο
Με βάση τα στοιχεία τα οποία θα συλλεγούν από τη φάση Α’ της μελέτης ο ανάδοχος θα κληθεί στη συνέχεια να αναπτύξει ένα συγκοινωνιακό μοντέλο στρατηγικού σχεδιασμού το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα διερεύνησης και αξιολόγησης εναλλακτικών λύσεων συγκοινωνιακής υποδομής. Ο ρόλος του συγκοινωνιακού μοντέλου είναι η προσομοίωση της συγκοινωνιακής λειτουργίας της περιοχής μελέτης σε ένα δεδομένο χρονικό ορίζοντα, εν προκειμένω εικοσαετίας, ώστε να δημιουργηθεί η σύνδεση μεταξύ προσφοράς (δίκτυα μεταφοράς) και ζήτησης (μετακινήσεις).
Στο πλαίσιο αυτό συνεκτιμώνται και άλλες παράμετροι όπως οι χρήσεις γης, το περιβάλλον, τα προγραμματισμένα μεγάλα δημόσια έργα καθώς και οι προβλεπόμενες ιδιωτικές επενδύσεις που συνδέονται με τις μελλοντικές θέσεις εργασίας κ.ο.κ. Ο ανάδοχος θα επεξεργαστεί τρία εναλλακτικά σενάρια μεταφορικής υποδομής του δικτύου μετρό σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μέσα δημοσίων μεταφορών.
Μέσα από αυτές τις επεξεργασίες θα μπορέσει η Αττικό Μετρό να σχεδιάσει τις νέες γραμμές/επεκτάσεις του μετρό διαμορφώνοντας ένα σχέδιο ανάπτυξης του εν λόγω συγκοινωνιακού μέσου και επιπλέον θα της δώσει τη δυνατότητα να παρακολουθεί και να ελέγχει τη ζήτηση των μετακινήσεων και την επιβατική κίνηση για τις γραμμές του μετρό οι οποίες θα είναι σε λειτουργία.
Η συνολική διάρκεια της σύμβασης είναι 2 χρόνια. Το κύριο προσωπικό της ομάδας μελέτης θα αποτελείται από 22 έμπειρους συγκοινωνιολόγους μηχανικούς και λοιπούς επιστήμονες. Γενικός Συντονιστής (Project Manager) έχει ορισθεί ο Γιώργος Νέλλας υπεύθυνος εκτέλεσης της αντίστοιχης μελέτης της Αθήνας. Στο εγχείρημα θα συνδράμει επίσης η εταιρεία SYSTEMA η οποία έχει συμμετάσχει στην σύνταξη του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών της Χώρας.
Πηγή: voria.gr