Η πανελλαδική έρευνα της εταιρίας Marc που διεξήχθη για λογαριασμό της Παπαστράτος, ανέδειξε όχι μόνο τη ζωτικής σημασίας άρτιας και αξιόπιστης ενημέρωσης των ατόμων για τις εναλλακτικές μεθόδους καπνίσματος, αλλά ακόμη και για τους τρόπους διακοπής του καπνίσματος.
Συγκεκριμένα, η πανελλαδική έρευνα με τίτλο «Πανδημία, Lockdown και Κάπνισμα – Συνήθειες και Κοινωνικές Τάσεις», ανέδειξε ότι το 90,8% των καπνιστών σε Μακεδονία και Θράκη δήλωσαν ότι δεν έχουν την απαραίτητη ενημέρωση για τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος (σε σύγκριση με τον πανελλαδικό μέσο όρο που ανέρχεται στο 82,9%). Αυτό συμβαίνει παρά το ότι η κοινή γνώμη στην πλειονότητά της (πάνω από 88%) υποστηρίζει ότι η αξιόπιστη ενημέρωση και η πρόσβαση σε πληροφορίες αναφορικά με τις εναλλακτικές λύσεις είναι αναγκαία.
Ωστόσο, το 43,1% του κοινού σε Μακεδονία – Θράκη θεωρεί τις εναλλακτικές λύσεις καπνίσματος ως λιγότερο βλαβερές για την υγεία σε σχέση με το κάπνισμα. Ο μέσος όρος αυτής της κατηγορίας κυμαίνεται στο 45,6% σε πανελλαδικό επίπεδο και πιο συγκεκριμένα, τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στην ηλικιακή ομάδα 21-34 ετών (60,9%) και στα άτομα με ανώτερο/ανώτατο μορφωτικό επίπεδο (51,2%).
Επιπλέον, δυσάρεστο είναι το γεγονός ότι το 51,1% των καπνιστών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, η οποία διεξήχθη το Μάρτιο σε πάνω από 1.200 νοικοκυριά στα αστικά κέντρα και την περιφέρεια, υποστήριξε ότι δεν έχει σαφή και επαρκή ενημέρωση για τα πλεονεκτήματα, καθώς και τα μέσα διακοπής του καπνίσματος. Αυτό δυστυχώς επιδεινώνεται στους νέους ηλικίας 21-34 ετών, όπου το ποσοστό ανέρχεται στο 61,7%.
Τα παραπάνω λοιπόν,καταδεικνύουν την ύπαρξη ενός τεράστιου ελλείματος συνολικής και άρτιας πληροφόρησης, κάτι το οποίο αποτέλεσε το κυρίαρχο συμπέρασμα της έρευνας με τίτλο «Πανδημία, Lockdown και Κάπνισμα: Συνήθειες και Κοινωνικές Τάσεις», που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της μετα-πανδημικής επικαιροποίησης της στρατηγικής της Παπαστράτος για την επίτευξη του στόχου του «Ένα εκατομμύριο λιγότεροι καπνιστές έως το τέλος του 2021» που εξήγγειλε ένα χρόνο πριν. Πρόκειται για ένα ισχυρό εμπόδιο, όχι όμως αξεπέραστο, με σκοπό να φτάσουμε στη διακοπή του καπνίσματος, που αποτελεί επιθυμία όλων.
Κάπνισμα και πανδημία: μία βλαβερή σχέση
Προβληματισμό προκαλεί όμως το ότι η πανδημία ώθησε στην οπισθοδρόμηση της κοινωνίας μας στο θέμα του καπνίσματος, καθώς το 27,2 των ερωτηθέντων καπνιστών δήλωσαν ότι αύξησαν το κάπνισμα εν μέσω της πανδημίας. Ενώ, 7.1 των ερωτηθέντων καπνιστών ανέφεραν ότι το ξεκίνησαν ξανά, ενώ είχαν καταφέρει να το διακόψουν.
Πιο αναλυτικά, τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης της συχνότητας του καπνίσματος εντοπίστηκαν στην Αττική (33,4%), στους ανέργους (47,6%), στους αυτοαπασχολούμενους (37,4%) και στις ηλικίες 21-34 ετών (37,8%), κάτι το οποίο αναδεικνύει την άμεση σχέση μεταξύ άγχους, ανασφάλειας και καπνίσματος. Παρόλα αυτά, το 84,3% των καπνιστών ανησυχεί για τις σοβαρές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία του. Αν και στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχει ένα ποσοστό της τάξεως του 18,4% (όπου στη Μακεδονία-Θράκη αυτό ανελίσσεται στο 21,7%), αδυνατεί να αναγνωρίσει εκείνες τις ουσίες στο τσιγάρο που κάνουν κακό στην υγεία του. Με αυτό καταλήγουμε και πάλι στο συμπέρασμα ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει σωστή πληροφόρηση ούτως ώστε να βγούμε από το αδιέξοδο.
Η σημασία των εναλλακτικών μορφών καπνίσματος
Σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι οι πολίτες αντιμετωπίζουν με θετική προδιάθεση τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος και αναζητούν περαιτέρω ενημέρωση. Το 60,5% του πληθυσμού δήλωσε πως δεν τον ενοχλεί κάποιος που βρίσκεται κοντά του χρησιμοποιεί μία εναλλακτική λύση χωρίς την ύπαρξη καπνού, εν αντιθέσει με κάποιον που καπνίζει τσιγάρο (61,3% σε Μακεδονία-Θράκη). Ακόμη, το 37,4% των ερωτηθέντων έχει ήδη προτείνει σε κάποιον καπνιστή να αντικαταστήσει το κάπνισμα τσιγάρων με κάποια εναλλακτική μορφή καπνίσματος (34,3% για Μακεδονία-Θράκη).Μάλιστα το ποσοστό αυτό αυξάνεται στην ηλικιακή ομάδα 21-34 ετών.
Επιπλέον, χαρακτηριστικό αποτελεί το γεγονός ότι 6 στους 10 ενήλικες δήλωσαν ότι θα επέλεγαν ευκολότερα ή και θα πρότειναν σε καπνιστές τους εναλλακτικούς τρόπους καπνίσματος, αν λάμβαναν καλύτερη πληροφόρηση για τα επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν τη διαφοροποίηση σε σύγκριση με το κάπνισμα. Προεξέχων ρόλο σε αυτό παίζουν οι νέοι, τα ποσοστά των οποίων εκτινάσσονται στο 70,2% στις ηλικίες 21-34 ετών. Αυτό καταδεικνύει ότι οι νέοι αντιλαμβάνονται πλήρως τα οφέλη των εναλλακτικών μορφών καπνίσματος για την υγεία τους.
Παρά την ελλιπή πληροφόρηση, το ίδιο δείχνει να έχει αντιληφθεί και ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν 440.000 περίπου χρήστες εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος στην Ελλάδα (όπου το 8,4% κατοικεί στην Αττική και μόλις το 3,2% στην περιφέρεια της Μακεδονίας-Θράκης), μεταξύ των οποίων πάνω από 300.000 έχουν επιλέξει το προϊόν της PMI που θερμαίνει και δεν καίει τον καπνό, και προσφάτως αδειοδοτήθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA)ως το μοναδικό προϊόν «διαφοροποιημένου κινδύνου» σε σχέση με το τσιγάρο και συνεπώς προτιμότερο για τη δημόσια υγεία.
Όμως σε ό,τι αφορά στην κατηγορία των εναλλακτικών προϊόντων τα πράγματα παραμένουν δύσκολα, καθώς το 51,6% των καπνιστών αναφέρει ότι δεν γνωρίζει τις διαφορές ανάμεσα στα συμβατικά προϊόντα καπνού και τις εναλλακτικές μορφές τους. Στη Μακεδονία-Θράκη το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 63,3%, ενώ ακόμα και το 29,2% όσων προτιμούν τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού, δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν ακριβώς τα οφέλη που επιφέρουν.
Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι αυτές που θα έχουν καταλυτικό ρόλο, ούτως ώστε να αλλάξει προς το θετικό όλο αυτό, κάτι το οποίο δήλωσε χαρακτηριστικά και το 91,1% του συνολικού πληθυσμού, τονίζοντας ότι αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται πρωτίστως υπόψιν για την σωστή επιλογή του εναλλακτικού προϊόντος καπνίσματος. Θετική έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι με το παραπάνω συμφωνεί και το 92,7% των μην καπνιστών, το οποίο αν και δεν έχει σχέση με τα συγκεκριμένα προϊόντα, ωστόσο θεωρεί σημαντική τη συμβολή της επιστήμης στην προσπάθεια μείωσης των βλαβερών επιπτώσεων του καπνίσματος.
Το κάπνισμα δεν αποτελεί πλέον «τάση»
Εν τέλει αυτό που θα επιφέρει το τέλος του τσιγάρου να μην είναι τόσο οι αρνητικές επιπτώσεις που έχει για την υγεία, αλλά ίσως και με την εικόνα, κάτι που προκύπτει από τα δεδομένα της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, απ’ό,τι φαίνεται, το να είναι κάποιος καπνιστής στην εποχή που διανύουμε θεωρείται μη ελκυστικό για τους άλλους και μάλιστα μπορεί να είναι και επιβλαβές για τις διαπροσωπικές σχέσεις. Το 70,7% λοιπόν των μη καπνιστών, δήλωσε ότι αντιμετωπίζει το κάπνισμα σαν μία ξεπερασμένη συνήθεια, ενώ αντίστοιχα, 1 στους 2 αναφέρει ότι οι καπνιστές θεωρούνται ως λιγότερο ελκυστικοί και επιθυμητοί από αυτούς που δεν καπνίζουν. Ακόμη, το 49% των καπνιστών με σύντροφο μη καπνιστή, δήλωσε ότι το κάπνισμα μπορεί να αποτελέσει αιτία διαφωνιών και το 13,6% παραδέχτηκε ότι έφτασε στο σημείο να κρατά κρυφή τη συνήθεια του καπνίσματος από τα κοντινά τους πρόσωπα.
Γίνεται εμφανής λοιπόν η διαμόρφωση ενός κοινωνικού στίγματος προς τους καπνιστές. Φυσικά αυτό το καταλαβαίνουν και οι ίδιοι, με το 34% να αναφέρει ότι σε κάποιες περιπτώσεις νιώθει άβολα όταν συναναστρέφεται με μη καπνιστές και ένα 30,6% να δηλώνει μάλιστα ότι βιώνει διακρίσεις.
Η ολοένα και αυξανόμενη κοινωνική πίεση που δέχονται οι καπνιστές για τη διακοπή του τσιγάρου, ή για την προτίμηση άλλων, επιστημονικά τεκμηριωμένων εναλλακτικών μορφών, επεκτείνεται και στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Με απαρχή το πώς μπορεί να νιώσουν οι ίδιοι όταν επισκεφθούν σπίτια άλλων, όπου δεν επιτρέπουν το κάπνισμα (το 48,95 των οικογενειών δεν επιτρέπει το κάπνισμα πουθενά στο σπίτι τους). Αντίστοιχα, το ίδιο άσχημα μπορεί να αισθανθούν και οι μη καπνιστές όταν επισκέπτονται τα δικά τους σπίτια, με το 61% να υποστηρίζει πως ενοχλείται, καθώς δεν νιώθει άνετα σε χώρο όπου υπάρχει καπνός.
Παρόλα αυτά όμως, όπως δείχνουν τα δεδομένα, η περίοδος της πανδημίας στην οποία οφείλεται η επιστροφή του πληθυσμού στο κάπνισμα, αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο. Η συντεταγμένη κατεύθυνση της κοινωνίας καταδεικνύει το τελικό συμπέρασμα, που είναι θετικό: σύντομα θα κατορθώσουμε να προσπελάσουμε για πάντα αυτήν την, σύμφωνα με τα επιστημονικά ευρήματα, ξεπερασμένη και βλαβερή συνήθεια.
Πηγή:thessnews.gr