Οι λόγοι που οδήγησαν στις τραγικές ελλείψεις – Φαρμακοποιοί φοβούνται ότι δεν θα αντεπεξέλθουν στις ανάγκες των ασθενών το επόμενο διάστημα – Οι λύσεις που προτείνονται
Ξεκίνησε δειλά – δειλά η έλλειψη φαρμάκων στα τέλη του καλοκαιριού και κατέληξε σε κραυγή αγωνίας την περίοδο των Χριστουγέννων. Άδεια ράφια στα φαρμακεία, γονείς να ψάχνουν όλη την πόλη για αντιπυρετικά και άρρωστους να γυρνούν από φαρμακείο σε φαρμακείο για να βρουν απλά αντιβηχικά και αποσυμφορητικά.
Αυτή ήταν η κατάσταση την περίοδο των εορτών που συνεχίζεται και όπως φαίνεται θα συνεχιστεί για αρκετό διάστημα ακόμη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις φαρμακοποιών και διαχειριστών φαρμακαποθηκών που μιλούν στη «ΜτΚ».
Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, που άρχισε με την εμφάνιση του κορονοϊού και κορυφώνεται με την έξαρση της γρίπης και λοιπών ιώσεων σε συνδυασμό με την έλλειψη πρώτων υλών για την παραγωγή φαρμάκων και το λουκέτο στις φαρμακοβιομηχανίες τις ημέρες των εορτών.
Μεταξύ αυτών, υπάρχουν αναφορές και στις επανεξαγωγές φαρμάκων χαμηλού κόστους προς χώρες του εξωτερικού, όπου πωλούνται ακριβότερα συγκριτικά με την Ελλάδα. Ωστόσο, αυτή η τελευταία παράμετρος από κάποιους διαψεύδεται ως λόγος της έλλειψης απλών βασικών φαρμάκων στη χώρα μας.
«Σαφάρι» στα φαρμακεία
Η κορύφωση της έξαρσης των ιώσεων, με ταυτόχρονη εξάπλωση του κορονοϊού, της γρίπης Α’ και Β’ και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού RSV οδήγησε σε μεγάλη ζήτηση βασικών φαρμάκων που συνήθως υπάρχουν σε όλα τα σπίτια.
Η έλλειψη που υπάρχει όμως, ανάγκασε ασθενείς και γονείς παιδιών που νοσούν να πραγματοποιούν σαφάρι στην πόλη και να διανύουν χιλιόμετρα εντός της πόλης για να βρουν απλά και καθημερινά φάρμακα που είναι απαραίτητα για τις ιώσεις.
«Το θέμα των ελλείψεων είναι διαχρονικό, αλλά το τελευταίο 1,5 μήνα έχει γίνει τρομακτικό. Λόγω έξαρσης της γρίπης και άλλων ιώσεων ζητούν περισσότερο αντιπυρετικά, σιρόπια, αντιβηχικά κ.ά. Για να βρει κάποιος ένα απλό cold & flu γυρνάει από φαρμακείο σε φαρμακείο και δεν το βρίσκει» λέει στη «ΜτΚ» ο Παναγιώτης Ελευθεριάδης που διατηρεί φαρμακείο στην Αγίας Σοφίας, στο κέντρο της πόλης.
Η έλλειψη παρατηρείται σε αντιβηχικά, τα αντιφλεγμονώδη, αντιεμετικά, απλά παυσίπονα, εισπνεόμενα και παιδικές αντιβιώσεις.
«Έρχονται γονείς που έχουν γυρίσει ήδη τέσσερα φαρμακεία και δεν βρίσκουν ένα απλό σιρόπι και αντιπυρετικά για τα παιδιά τους. Ειδικά εισπνεόμενα δεν βρίσκουν πουθενά» αναφέρει η αντιπρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Άννα Σιδηροπούλου, που διατηρεί φαρμακείο στην Καλαμαριά.
Είναι χαρακτηριστικό πως οι φαρμακοποιοί, που δεν προνόησαν νωρίς για την επάρκεια φαρμάκων, πλέον δεν μπορούν να προμηθευτούν μεγάλες ποσότητες από τις φαρμακαποθήκες. Όπως λέει φαρμακοποιός στη «ΜτΚ», αυτή την περίοδο μπορεί να ζητούν 30 κουτιά ενός σκευάσματος και να τους παραδίδουν 1-2.
«Παρήγγειλα depon από το καλοκαίρι και μου τα παρέδωσαν μία εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα. Από το καλοκαίρι παρατηρούνται ελλείψεις, τον Οκτώβριο είχαμε σημαντικό πρόβλημα και τα Χριστούγεννα κορυφώθηκε» λέει χαρακτηριστικά η Άννα Γρηγοριάδου, που διατηρεί φαρμακείο στην Κωνσταντίνου Καραμανλή στην ανατολική Θεσσαλονίκη.
Οι δυσκολότερες εφημερίες
Φαρμακοποιοί μιλώντας στη «ΜτΚ» κάνουν λόγο για τις δυσκολότερες εφημερίες τις ημέρες των γιορτών, ενώ υπάρχουν μεγάλοι φόβοι για τις επόμενες.
«Η εφημερία που είχαμε την παραμονή Πρωτοχρονιάς ήταν μία από τις δυσκολότερες, καθώς η επόμενη ημέρα ήταν αργία και όλοι έτρεχαν για να προμηθευτούν φάρμακα. Δυστυχώς ήμασταν στην καρδιά των ελλείψεων και είχαμε ελλείψεις σε βασικά φάρμακα, σε παρακεταμόλες , σε παιδικές αντιβιώσεις, παιδικά αντιπυρετικά ευρέως φάσματος, ακόμα και ορούς για την πλύση της μύτης» τονίζει η Άννα Σιδηροπούλου.
Την περίοδο που διανύουμε, οι περισσότεροι που συρρέουν στα φαρμακεία έχουν κοινά συμπτώματα και ζητούν τα ίδια σκευάσματα.
«Συνήθως ζητούν αντιπυρετικά, σπρέι, βιταμίνες και παιδικές αντιβιώσεις. Τα συμπτώματα που έχουν κυρίως είναι πυρετός, πονόλαιμος κα βήχας. Εκτός από τον κορονοϊό και την γρίπη, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλές άλλες ιώσεις ταυτόχρονα» σημειώνει η φαρμακοποιός Άννα Σταυρίδου, που διατηρεί φαρμακείο στην Βασιλέως Γεωργίου.
«Η εφημερία που είχαμε τα Χριστούγεννα ήταν η πιο δύσκολη με διαφορά στα τρία χρόνια που άνοιξα το φαρμακείο» λέει η Άννα Γρηγοριάδου «εξυπηρέτησα τα πιο πολλά άτομα που έχω εξυπηρετήσει ποτέ. Η προσέλευση ήταν αδιανόητη, ενώ είχαμε και μας έπαιρναν αμέτρητα τηλέφωνα και μας παρακαλούσαν κυριολεκτικά για ένα σιρόπι και εισπνεόμενα».
Η κ. Γρηγοριάδου επισημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ γιατρών και ασθενών, ώστε να βρίσκουν λύση.
«Αν γνωρίζουν και οι γιατροί πως υπάρχουν ελλείψεις, είναι καλό να δίνουμε σε συνεννόηση μια άλλη μορφή θεραπείας ώστε να εξυπηρετηθεί ο ασθενής. Προσπαθούμε να βρούμε διεξόδους, πρέπει ο κόσμος να ακούει και τον φαρμακοποιό ώστε να βρίσκουμε λύσεις. Δεν είναι ότι έχουμε φάρμακα και δεν τα δίνουμε» επισημαίνει η Άννα Γρηγοριάδου.
«Είχα διανυκτέρευση τις ημέρες των γιορτών και πάνω από 50 πελάτες δεν εξυπηρετήθηκαν, παρότι σχεδόν οι μισοί θα μπορούσαν να είχαν πάρει φάρμακο για καλύψουν την θεραπευτική τους ανάγκη» λέει ο φαρμακοποιός Ιωσήφ Βαένα, που διατηρεί φαρμακείο στην Αγίου Δημητρίου.
«Τους πρότεινα εναλλακτική λύση, π.χ. να πάρουν σκεύασμα παρακεταμόλης άλλης εταιρείας, με το ίδιο αποτέλεσμα, όμως επέμεναν να πάρουν από συγκεκριμένη εταιρεία γιατί αυτό τους είχε πει ο γιατρός. Δυστυχώς υπάρχει έλλειψη διάθεσης γιατρών και ασθενών να συνεργαστούν με τους φαρμακοποιούς για να βρεθούν λύσεις. Οι ασθενείς δεν ακούν τους φαρμακοποιούς, που είναι οι πλέον κατάλληλοι για να προτείνουν εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές και οι γιατροί δεν μιλούν με τους φαρμακοποιούς για να μάθουν ποια φάρμακα είναι σε έλλειψη, τι μπορεί να βρεθεί και ποια εναλλακτική μπορεί να υπάρχει για να μην καθυστερήσει η θεραπεία του ασθενούς. Μερικά σκευάσματα κορτιζόνης, είναι σε έλλειψη.
Από το να πηγαίνει ο ασθενής από φαρμακείο σε φαρμακείο για να τα βρει, μπορεί να πάρει το ίδιο σκεύασμα σε διαφορετική φαρμακοτεχνική μορφή, αντί να είναι σε σταγόνες είναι σε σιρόπι. Βέβαια είναι κατά τι ακριβότερο, αλλά υπάρχει. Ο ασθενής θα πρέπει να σταθμίσει την καθυστέρηση στη θεραπεία, ακόμα και το κόστος της βενζίνης που καίει αναζητώντας από φαρμακείο σε φαρμακείο. Σε κάποια σκευάσματα, δυστυχώς, δεν υπάρχει καν αυτή η εναλλακτική».
Οι λόγοι των ελλείψεων
Σύμφωνα με την λίστα Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, στα τέλη Δεκεμβρίου από την ελληνική αγορά έλειπαν 232 σκευάσματα, όταν οι ελλείψεις τον περασμένο Νοέμβριο ανέρχονταν συνολικά σε 186 προϊόντα και τον περασμένο Σεπτέμβριο σε 182.
Για τα 76 από αυτά, έχει διακοπεί η παραγωγή και διάθεσή τους, ενώ τα 156 είναι σε μακροχρόνια και σοβαρή έλλειψη, όπως επισημαίνουν οι υπεύθυνοι του Οργανισμού.
«Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό. Λόγω κορονοϊού η εφοδιαστική αλυσίδα επηρεάστηκε τα τελευταία τρία χρόνια, όπως έγινε και σε άλλες παραγωγικές βιομηχανίες. Οι φαρμακοβιομηχανίες σταμάτησαν να παράγουν για μεγάλο διάστημα, ενώ τώρα υπάρχει έλλειψη και στις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν ως πρώτες ύλες» λέει στη «ΜτΚ» ο Σπύρος Νικολαΐδης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης, που διατηρεί τη μεγαλύτερη φαρμακαποθήκη στην Ελλάδα.
«Αυτή την στιγμή τα αποθέματα είναι ελάχιστα στις αποθήκες και γίνεται επιμερισμός των φαρμάκων στα φαρμακεία» συμπληρώνει.
Η μεγάλη έξαρση των ιώσεων συνέπεσε και με το κλείσιμο των φαρμακοβιομηχανιών για τις διακοπές των Χριστουγέννων. «Οι βιομηχανίες έκλεισαν στις 20 Δεκεμβρίου και οι παραδόσεις σταμάτησαν για δύο εβδομάδες, με αποτέλεσμα η έλλειψη να είναι ακόμα μεγαλύτερη» αναφέρει η αντιπρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Άννα Σιδηροπούλου.
Η μεγάλη ζήτηση, ωστόσο, φαίνεται να αποτελεί το μεγαλύτερο παράγοντα, καθώς φαίνεται πως ο πληθυσμός ήταν εκτεθειμένος στις ιώσεις. Ωστόσο η έλλειψη σε μερικά σκευάσματα υπήρχε από πέρσι. «Ελλείψεις σε αντιβιώσεις και εισπνεόμενα είχαμε από πέρσι και η ζήτηση υπήρχε τα τελευταία δύο χρόνια» σημειώνει η φαρμακοποιός Άννα Σταυρίδου.
Μεγάλο βάρος ρίχνουν πολλοί φαρμακοποιοί και στην εξαγωγή φαρμάκων σε άλλες χώρες από τις ελληνικές φαρμακαποθήκες και βιομηχανίες. «Δεν ξέρω γιατί το συγχέουν με τις εξαγωγές, η παρεκταμολή που έχει έλλειψη δεν εξαγόταν ποτέ από τη χώρα μας. Άλλα προϊόντα εξάγονται, που δεν έχουν σχέση με την έξαρση της γρίπης και των ιώσεων» απαντά ο πρόεδρος του ΣΥΦΑ Σπύρος Νικολαΐδης.
Από την άλλη, φαρμακοποιοί υποστηρίζουν ότι η μεγάλη έξαρση έπιασε απροετοίμαστους τους περισσότερους που δεν είχαν προνοήσει να γεμίσουν τις αποθήκες τους.
«Είναι θέμα μη σωστού υπολογισμού, δεν ήταν αναμενόμενη τόσο μεγάλη έξαρση με τόσο μεγάλη χρονική διάρκεια και δεν είχαν υπολογίσει τις ποσότητες που πρέπει να πάρουν οι συνάδελφοι. Γι’ αυτό τρέχουν γονείς με τα παιδάκια τους στα φαρμακεία και δεν βρίσκουν τίποτα» σημειώνει ο φαρμακοποιός Παναγιώτης Ελευθεριάδης.
Μακρύς ο δρόμος για την αποκατάσταση
Την Δευτέρα 9 Ιανουαρίου αναμένεται να ανοίξουν οι φαρμακοβιομηχανίες και να ξεκινήσει ξανά η εφοδιαστική αλυσίδα. Ωστόσο, το πρόβλημα των ελλείψεων θα αργήσει να αποκατασταθεί πλήρως. «Θα αρχίσουν ξανά οι παραδόσεις και οι αποθήκες θα ξεκινήσουν ξανά να μοιράζουν φάρμακα. Ωστόσο, δεν θα εξομαλυνθεί γρήγορα η κατάσταση. Οι παραδόσεις θα συνεχίσουν να γίνονται με το σταγονόμετρο, καθώς οι φαρμακοβιομηχανίες έχουν πρόβλημα με την παραγωγή. Δεν υπάρχουν πρώτες ύλες» δηλώνει ο Σπύρος Νικολαΐδης.
«Φοβόμαστε πολύ για τις επόμενες ημέρες και χτυπάμε το καμπανάκι στην πολιτεία. Η έλλειψη σε βασικά φάρμακα ξεκίνησε από τον Δεκέμβριο και όσο προχωράμε στο βάθος του χειμώνα τα φάρμακα αρχίζουν και στερεύουν από τις φαρμακαποθήκες» τονίζει η αντιπρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
Άμεσα μέτρα Πλεύρη
Παρέμβαση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα της έλλειψης φαρμάκων ζήτησε ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, με επιστολή στην αρμόδια Επίτροπο για θέματα υγείας, Στέλλα Κυριακίδου. Συγκεκριμένα ζήτησε να υπάρχει κεντρική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς το πρόβλημα με την έλλειψη φαρμάκων αντιμετωπίζουν συνολικά όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, την ίδια ώρα το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων. Συγκεκριμένα, ο Θάνος Πλεύρης ανακοίνωσε πως πραγματοποιούνται έλεγχοι σε 9 μεγάλες πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες για το αν κρατούν αποθέματα, ότι εντείνεται η παραγωγή των γενοσήμων σε δραστικά φάρμακα, θα υπάρχει συνεχής ενημέρωση από τον ΕΟΦ ώστε στα επώνυμα φάρμακα που παρουσιάζουν έλλειψη, ποια αντίστοιχα φάρμακα μπορεί να αναζητήσει κάποιος με το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα, θα υπάρχει ενημέρωση και στους γιατρούς για τις ελλείψεις προκειμένου να προσαρμόζουν τη συνταγογράφηση, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που είναι σε έλλειψη θα χορηγούνται μόνο με ηλεκτρονική συνταγογράφηση, με στόχο όλα τα φάρμακα να δίνονται μέσω ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, στα παιδικά φάρμακα, αντιπυρετικά και άλλα, θα καταβληθεί προσπάθεια να καλυφθούν οι ανάγκες με ελληνικά γενόσημα και σε φάρμακα που υπάρχει πλήρης εξάρτηση από πρώτες ύλες από την Ασία, θα διευρυνθούν οι παραγγελίες στον ΙΦΕΤ, ώστε να υπάρξει ομαλοποίηση της αγοράς.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο υπουργός Υγείας την περασμένη Τετάρτη 4 Ιανουαρίου, τόνισε ότι η χώρα μας καταγράφεται αύξηση στην κατανάλωση 25-40%, πράγμα που δείχνει ότι η Ελλάδα έχει μεγαλύτερη επάρκεια από άλλες χώρες.
Ο κ. Πλεύρης προέβη στην εκτίμηση ότι μέσα στο επόμενο δεκαήμερο θα ξεκινήσει η διαδικασία ομαλοποίησης της αγοράς και η κατάσταση θα έχει βελτιωθεί σημαντικά μέχρι το τέλος του μήνα. Τέλος, ανέφερε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αφορά σε αντιβιώσεις, αντιπυρετικά και ειδικά στα παιδικά φάρμακα θα αντιμετωπιστεί από γενόσημα φάρμακα, στα οποία υπάρχει πλήρη επάρκεια.
Ιατρική συνταγή για όλα τα φάρμακα προτείνει ο ΙΣΘ
Από την πλευρά του ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης, πρότεινε να νομοθετηθεί άμεσα η χορήγηση όλων των φαρμάκων με ιατρική συνταγή προκειμένου να αντιμετωπιστεί το θέμα των ελλείψεων των φαρμάκων. Το μέτρο αυτό όμως θεωρείται αδύνατο να εφαρμοστεί, σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς.
«Είναι μία πρόταση που με εξέπληξε. Κάποια φάρμακα δεν είναι συνταγογραφούμενα, είναι από αυτά που πωλούνται χωρίς συγκεκριμένη τιμή πίσω από τους πάγκους και δεν ξέρω ποια θα είναι η πλατφόρμα που θα μπορέσει να τα συνταγογραφήσει» λέει η αντιπρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Άννα Σιδηροπούλου. «Δεν θεωρώ ότι είναι εφικτό να γίνει κάτι τέτοιο, δεν ανήκουν στην κρατική διατίμηση αυτά τα φάρμακα που υπάρχει έλλειψη» σημειώνει η φαρμακοποιός Άννα Σταυρίδου.
Ωστόσο, ως ένα κλειδί για την άμεση αντιμετώπιση των ελλείψεων χαρακτηρίζει ο Σπύρος Νικολαΐδης την παρέμβαση του ΙΦΕΤ.
«Ο ΙΦΕΤ είναι εταιρεία του κράτους και μπορεί να πραγματοποιήσει έκτακτες εισαγωγές οποιοδήποτε σκευάσματος από όπου κι αν το βρει. Αυτό ίσως περιορίσει το πρόβλημα, αν το κράτος εντοπίσει διαθέσιμες παρτίδες σκευασμάτων που χρειάζονται τα φαρμακεία και τις εισάγει» αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΥΦΑ.
Πηγή: makthes.gr