Ο παγκόσμιος Μίκης Θεοδωράκης, που μας άφησε την Πέμπτη (2/9) σε ηλικία 96 ετών, θεωρείται υπεύθυνος για τη συγγραφή της πιο όμορφης μουσικής στο Ολοκαύτωμα.
Η «Τριλογία Μαουτχάουζεν», γνωστή και ως «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» είναι ένας κύκλος τεσσάρων άριων με στίχους βασισμένους σε ποιήματα που έγραψε ο Έλληνας ποιητής Ιάκωβος Καμπανέλλης. Υπήρξε επιζώντας του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν.
Ο κύκλος Μαουτχάουζεν, μια από τις πιο γνωστές συνθέσεις εμπνευσμένη από γεγονότα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, είναι δημοφιλής στο Ισραήλ. Έχει χρησιμοποιηθεί για την προώθηση της ειρήνης και της συνεργασίας παγκοσμίως.
Η μπαλάντα αντικατοπτρίζει την εμπειρία του Καμπανέλλη στο Μαουτχάουζεν, συμπεριλαμβανομένης της αγάπης του για μια Λιθουανό-Εβραία γυναίκα. Αφηγείται τον έρωτα μεταξύ ενός νεαρού Έλληνα κρατουμένου και της Εβραϊκής του αγάπης μέσα στις θηριωδίες που βίωσαν στο στρατόπεδο.
Παθιασμένοι στίχοι, στοιχειωμένη μελωδία
Ο κριτικός μουσικής του Baltimore Sun γράφει: «Ο Θεοδωράκης είχε την ιδιοφυΐα να θέσει αυτό το ποίημα με μελωδικά στοιχεία από τον ύμνο για την Κυριακή των Βαΐων της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Δημιουργώντας μια εξαίσια, στοιχειώδη και παθιασμένη μελωδία που μεταφέρει τα συναισθηματικά λόγια του Καμπανέλλη σε ακόμη υψηλότερη επίπεδο.»
Ο Τζέρι Σίλβερμαν, στο βιβλίο του «The Undying Flame: Ballads and Songs of the Holocaust», γράφει ότι «μπορούμε (ομοίως) να ενθουσιαστούμε από τους παθιασμένους στίχους και τη στοιχειώδη μελωδία του «Asma Asmaton». Ο Καμπανέλλης επίσης γράψαμε ένα κύκλο τεσσάρων ποιημάτων βασισμένων σε επεισόδια του βιβλίου του. Στη συνέχεια, τα μελοποίησε με αγάπη ο Μίκης Θεοδωράκης». Ο Silverman αποκαλεί επίσης το Άσμα Ασμάτων ως «εξαιρετικά συγκινητικό».
Η Sophia Richman, στο βιβλίο της «Mended by the Muse: Creative Transformations of Trauma», γράφει: «Ο κύκλος του τραγουδιού είναι ένα ρέκβιεμ για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Προκάλεσε τη συνείδηση όλων των Ελλήνων.»
Οι υπέροχες μελωδικές γραμμές, οι εκτεταμένες αρμονίες και οι ρυθμοί, ανάγκασαν τους ακροατές να ρωτήσουν: «Τι συνέβη στους Εβραίους μας;» Ο Richman αναφέρει επίσης ότι ο συνθέτης “δημιούργησε τραγούδια που έχουν μπει στο πάνθεον των διακεκριμένων κύκλων τραγουδιών”.
Ωστόσο, περίπου ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία της μπαλάντας, κατά την πρεμιέρα του κύκλου τραγουδιών Mauthausen στο Λονδίνο το 1967, ο Θεοδωράκης φυλακίστηκε στην Ελλάδα από την χούντα. Ως επακόλουθο, η μουσική του απαγορεύτηκε στη χώρα. Το τραγούδι ερμήνευσε και η μουσική ιδιοφυΐα Joan Baez, όπως και αρκετοί Ισραηλινοί καλλιτέχνες στα εβραϊκά.
Πηγή: greekreporter.com